ማርከን በፍቅርክ

2022-07-27 14:15:37 ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-07-27 10:56:58 ምህረቱ ይከተላቹሀል
Join and share
@markenbefikrk ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-07-27 10:56:58 መዝሙር 27
¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯
¹ እግዚአብሔር ብርሃኔና መድኃኒቴ ነው፤ የሚያስፈራኝ ማን ነው? እግዚአብሔር የሕይወቴ መታመኛዋ ነው፤ የሚያስደነግጠኝ ማን ነው?

…
⁴ እግዚአብሔርን አንዲት ነገር ለመንሁት እርስዋንም እሻለሁ፤ በሕይወቴ ዘመን ሁሉ በእግዚአብሔር ቤት እኖር ዘንድ፥ እግዚአብሔርን ደስ የሚያሰኘውንም አይ ዘንድ፥ መቅደሱንም እመለከት ዘንድ። ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-07-27 10:42:29 ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-07-20 11:43:51 ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-06-17 05:55:03 3­­–ሥነ ጽሑፋዊ ይዘት

#ዘውግ

ከወንጌሎች ጋር በተመሳሳይ ፣ የሐዋርያት ሥራ ሥነ-ጽሑፋዊ ዘውግ በእርግጠኝነት ለመወሰን አስቸጋሪ ነው ፡፡

በእርግጥ ፣ ኢየሱስ በምድራዊ አገልግሎቱ ወቅት ማድረግ የጀመረው እና ዕርገቱን ተከትሎ በመንፈስ ቅዱስ ኃይል ማድረግ የጀመረው ይህ አንድነት በትክክል በሐዋርያት ሥራ የመክፈቻ ቁጥር ላይ ሉቃስ ራሱ የተናገረው ይመስላል ።

ይህም በሉቃስ ወንጌል እና በሐዋርያት ሥራ መካከል ያለውን የጋራ መሠረት የሚያደርግ እና ሁለቱንም መጻሕፍት እንደ ሥነ ጽሑፍ አንድነት የሚያመለክት ሊሆን ይችላል።

የሐዋርያት ሥራ ዘውግ ከታሪክ ሥነ-ጽሑፍ ጋር የሚመሳሰል ሊባል ይችላል ፡፡ የተለያዩ የስነ ጽሑፍ ዘውጎችን በደንብ ያውቁ የነበሩት የጥንት የቤተክርስቲያን አባቶች መጽሐፉን “ታሪክ” ብለው ይጠሩታል ፡፡ ምንም እንኳን ሉቃስ ቃሉን ራሱ ባይጠቀምም ፣ ታሪካዊ ዘገባን ለመፃፍ ስለመነሳቱ  ማስረጃዎች አሉ ፡፡ የብሉይ ኪዳንን ትረካዎችን በሚመስል  ዘይቤ ጽፏል ፡፡ ​​ስለሆነም ሉቃስ ራሱን እንደ ቅዱስ ታሪክ ጸሐፊ ያየ ይመስላል ፡፡

ይህ ዘውግ ከብሉይ ኪዳን ታሪክ ጋር ተመሳሳይ ነው ፡፡ ከወንጌሎች ጋር በተመሳሳይ ሁኔታ ፣ ታሪኩ በትክክል እንደ ጥንታዊ የታሪክ አቀራረብ ሆኖ ሥነ-መለኮት ላይ ትኩረት አድርጎ ይታያል፡፡ ብሎምበርግ የሚባል ጸሐፊ “ሥነ-መለኮታዊ ታሪክ” በማለት ጠርተውታል ፤ ይህም የመጽሐፉን ተፈጥሮ የያዘ አጥጋቢ ምልከታ ይመስላል። ይህ ከሆነ አንባቢው የመጽሐፉን ክስተቶች በሚረዳበት ጊዜ ለትክክለኝነት ብቻ ሳይሆን እግዚአብሔርን ማዕከል ያደረገ ታሪካዊ ትረካ ስልት እንዲይዝ መጠበቅ አለበት ፡፡ በሐዋርያት ሥራ ውስጥ እግዚአብሔር የመዳንን ታሪክ እየሠራ ነበርና ፡፡

#ይዘት

ከላይ እንደተጠቀሰው እና ምሑራን በሰፊው እንደሚስማሙት ፣ የሐዋርያት ሥራ መሠረታዊ ንድፍ በሐዋርያት ሥራ 1፥ 8 ላይ ተሰጥቷል- “❝ነገር ግን መንፈስ ቅዱስ በእናንተ ላይ በሚወርድበት ጊዜ ኀይልን ትቀበላላችሁ፤ በኢየሩሳሌም፣ በይሁዳና በሰማርያ ሁሉ፣ እስከ ምድር ዳርቻ ድረስ ምስክሮቼ ትሆናላችሁ።” ቀሪው መጽሐፍ የኢየሱስን ትእዛዝ ፍጻሜ እና የእግዚአብሔር ዕቅድ በኢየሩሳሌምና በይሁዳ ካለው ቤተ ክርስቲያን (1፥1 እስከ 6 ፥7) እስከ ሰማርያ (6 ፥8 እስከ 9፥ 31) እና እስከ መጨረሻው ድረስ ምድር (9፥ 3 እስከ 28 ፥31) መስፋቱን ይተርካል።

ሉቃስ አሕዛብን ጨምሮ የክርስትና መስፋፋት በአምላክ ሉዓላዊ አገዛዝ ሥር እንደነበረ ለማሳየት እና በተመሳሳይ ጊዜ መዳንን “በመጀመሪያ ለአይሁድ" መሆኑን ያሰምራል።

በመጽሐፉ እምብርት የኢየሩሳሌም ጉባኤ (ምዕራፍ 15) ይገኛል። ይሄም ቤተክርስቲያኗ በፍጥነት በማደግ ላይ ባለው የክርስቲያን እንቅስቃሴ ውስጥ አህዛብ እንዲካተቱ የተደረገ ጥረት ነው ፡፡ የጳውሎስ አገልግሎት በሦስት ሚስዮናዊ ጉዞዎች ቀርቧል (አንድ ከኢየሩሳሌም ጉባዔ በፊት እና ሁለቱ በኋላ) ፡፡

ኢየሱስን ወደ ኢየሩሳሌም ሲሄድ ካሳየው የሉቃስ ወንጌል ጋር በሚመሳሰል መልኩ ፣ ጳውሎስ በሮሜ ለፍርድ ለመቅረብ በሄደበት የሐዋርያት ሥራ መጽሐፍ የመጨረሻ ሩብ ወቅት የትረካው እርምጃ በጣም ቀንሷል ፡፡ ከሉቃስ ወንጌል በተለየ - የሐዋርያት ሥራ ጳውሎስ በሮሜ ፍርድ ቤት ፍትሕ እየጠበቀ ባላለቀ ማስታወሻ ይጠናቀቃል ፡፡ ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-06-13 19:42:38 #የተጻፈበት_ጊዜ

የሐዋርያት ሥራ የተጻፈበት ጊዜ በመጽሐፉ ውሰጥ ባይጠቀስም ፣ በመጽሐፉ ውስጥ ከተጠቀሱት የታሪክ ክንዋኔዎች በመነሳት አማካይ የሆነ ጊዜ ሊሰጠው ይችላል።

ጊዜውን በተመለከተ ሦስት አቋሞች አሉ።

(1) ከ70 ዓ.ም በፊት
(2) ከ70—100 ዓ.ም እና
(3) በሁለተኛው ክፍለ ዘመን ውስጥ

በሁለተኛው ምዕተ-ዓመት ተጽፏል የሚለው ሃሳብ ቀደም ሲል የነበረ ቢሆንም ዛሬ ማንም እንደሱ የሚከራከር የለም። በመለስተኛ ወግ አጥባቂዎች ዘንድ የሚታመነው ደግሞ ከ75 ዓ.ም በኋላ የሚለው ነው ፡፡

ቢሆንም ግን ከ70 ዓ.ም በፊት የሚለው ከመጽሐፉ ከሚገኙ ማስረጃዎች አንጻር የተሻለ ተቀባይነት ያለው ነው፡፡

ለዚህም ድምዳሜ እንደምክንያት የሚቀርቡት... የመጽሐፋን ድንገተኛ አጨራረስ፣ ጸሐፊው (ሉቃስ) ለሮማ መንግሥት የሚያሳየው ገለልተኛ አቀራረብ፣ የጳውሎስ ደብዳቤዎች፣ የአይሁድ ጦርነት እና ተያያዥ ክስተቶች አለመጠቀሳቸው ይገኙበታል ።

በሐዋርያት ሥራ ላይ የተፈጸሙ ክንዋኔዎች የተጠናቀቁት ወደ 60 ዓ.ም ገደማ ይመስላል። ሉቃስ ሐዋርያው ጳውሎስ በ59 - 60 ዓ.ም ገደማ ወደ ሮም ሲሄድ አብሮት ነበር (ሐዋ 13፥20)። በመጽሐፉ ውስጥ በተጠቀሱና ባልተጠቀሱ ክንዋኔዎች ላይ በመመርኮዝ መጽሐፉ የተጻፈበት ዘመን ከ70 ዓ.ም በፊት ባለው ጊዜ ያደርጉታል።

#ተደራሲያን

ቴዎፍሎስ የመጽሐፉ ዋና ተደራሲ ነው። እርሱ የሉቃስ የሥነ ጽሑፍ ረዳት ነበር። በወቅቱ የሕትመት ዋጋን ከመክፈል ባለፈ በመጽሐፉ ሕትመት ወቅት ሉቃስን ቤት ሰጥቶት ቅጂው እስኪጠናቀቅ ድረስ እንዲሠራ ያደርገ ነበር ፡፡

ሉቃስ ከቴዎፍሎስ ባሻገር ዒላማ የተደረጉ ታዳሚዎች ሳይኖሩት አይቀርም ፡፡ የታሰቡትን አንባቢዎች ማንነት ለመወሰን ፣ ሉቃስ ተደራሲዎቹ እንዲያውቁት የጠበቀውን ወይም ያልጠበቀውን ዓይነት መረጃ መመልከቱ አስተማሪ ነው፡፡

በዚህም መሰረት የሐዋርያት ሥራ የግሪኩን ብሉይ ኪዳን መጻሕፍትን ጠንቅቀው ለሚያውቁና የአረማይክ ቋንቋ ለማይችሉ የታሰበ መጽሐፍ ይመስላል፡፡ ይህ አሕዛብ ክርስቲያኖችን ያካትታል፣ ከፍልስጤም ውጭ የሚኖሩ ዲያስፖራ አይሁዶችንም አያገልልም።

በአጠቃላይ፣ ክርስትና ከአይሁድ ኑፋቄነት ወደ ዓለም አቀፋዊ እንቅስቃሴ  መስፋፋቱን የሚያመለክተው የመጽሐፉ የሙግት ስሜት የተወሰኑ ተደራሲዎችን ሊያመለክት ይችላል። ማለትም ፣ በኢየሩሳሌም ትሑት ጅምር እስከ ሮም ግዛቶች የክርስትና እንቅስቃሴ አስገራሚ መስፋፋትን ለማጥናት ፍላጎት ያለው ማንኛውም ሰው ተደራሲ ነው ፡፡

#የመጽሐፉ_ዓላማ

የሐዋርያት ሥራን ዓላማ ስንመረምር ሥራው የሉቃስ ወንጌል ቀጣይ መሆኑን መዘንጋት የለበትም ፡፡ የሐዋርያት ሥራ ዓላማ ከሉቃስ ወንጌል ዓላማ ጋር ተመሳሳይ ነው ለማለት ሳይሆን የቀደመው ከሁለተኛው ጋር በአግባቡ መያያዝ አለበት ለማለት (ሐ.ሥራ 1፥1 ይመልከቱ) ፡፡ የሉቃስ መቅድም በሐዋርያት ሥራ ላይም የሚውል ከሆነ - ሉቃስ ስለ ክርስትና በቅደም ተከተል የተደራጀ ሙግት ለመጻፍ እና ለእምነቱ ማረጋገጫ ለመስጠት ወይም አቃቤነት ለመቆም የተነሳ ይመስላል ፡፡

የሐዋርያት ሥራ መጽሐፍ በአይሁድ መሲሕን ባለመቀበል ምክንያት መሠረት አድርጎ አሕዛብ እንደሚካተቱ ለማሳየት፣ በተከታታይ ለመሞገትና ለመጠየቅ ጳውሎስ ከኢየሩሳሌም እና ከፍልስጤም እንደወጣ ያሳያል።

ስለዚህ የመጽሐፉ ሥነ-ጽሑፋዊ አወቃቀር እግዚአብሔር ወንጌልን ለአሕዛብ (አማኝ አይሁዶችንም ጨምሮ) ለማዳረስ ያለውን እቅድ የሚያስረዳ ታሪካዊ ሙግት ያሳያል፡፡ የሉቃስ ዓላማ ክርስቲያን አንባቢዎቹን ለማነጽ እና የማያምኑትን ወንጌልን እንዲሰብኩ ለመርዳት የታሰበ ትክክለኛ የታሪክ ትረካ ለመጻፍ ነው ፡፡ ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-06-13 19:40:08 ቀጣይ ክፍል ክፈት / አስተያየት ይስጡ

2022-06-12 07:50:33 1– አጠቃላይ መግቢያ

የሐዋርያት ሥራ መጽሐፍ ከኢየሱስ ክርስቶስ ዕርገት በኋላ ሐዋርያት የመንፈስ ቅዱስን ኀይል በመቀበል፣ ስለ ክርስቶስ በመመስከር ከኢየሩሳሌም ጀምሮ በይሁዳ በሰማርያና በአህዛብም መካከል ቤተ ክርስቲያንን በመትከል ደቀ መዛሙርት ያፈሩበትን ታሪክ የሚገልጽ መጽሐፍ ነው። የወንጌልን ታሪክ ይዞ ከፍልስጤም ምድር የአሕዛብ ዓለም ማዕከል ወደሆነቺው ሮም ይዞ የሚወስደን ታላቅ ጀብድ ነው፡፡

በርካታ ጉልህ የሰው ወኪሎች ቢኖሩም የሐዋርያት ሥራ ውቅር መሠረት አንድ እና አንድ ብቻ ነው፤ ዋናው መለኮታዊው ወኪል - መንፈስ ቅዱስ። በዚህ ምክንያት መጽሐፉን “የሐዋርያትን ሥራ” ከማለት ፣ “የመንፈስ ቅዱስ ሥራዎች” ማለት የበለጠ ትክክል ሊሆን ይችላል።

ቤተ ክርስቲያን በመጀመሪያዎቹ ጥቂት አስርት ዓመታት ውስጥ ስላሳየቺው የክርስትና ተፈጥሮአዊ ባሕሪይ እና አስደናቂ እመርታ ለማወቅ ፍላጎት ያለው ማንኛውም ሰው የሐዋርያት ሥራን መጽሐፍ ጠቃሚ እና መረጃ ሰጭ ሆኖ ያገኘዋል።


2–ታሪካዊ ዳራ

#ጸሐፊው

የሐዋርያት ሥራ ጸሐፊ በመጽሐፉ ውስጥ ባይገለጽም «ኢየሱስ…ያደርገውና ያስተምረው ዘንድ ስለ ጀመረው ሁሉ መጀመርያውን ነገር ጻፍሁ»፤ ብሎ ጸሐፊው መግለጹ የሐዋርያት ሥራ የሌላ መጽሐፍ ቅጥያ መሆኑን ያሳያል። ለቴዎፍሎስ የተጻፈው ሌላኛው መጽሐፍ የሉቃስ ወንጌል በመሆኑ ይኸው ጸሐፊ ነው የሐዋርያትን ሥራ የጻፈው የሚል ግምት ያሳድራል ።
 
በቀደመው ምዕራፍ ውስጥ የተወደደው ሐኪም ሉቃስ የወንጌሉም ሆነ የሐዋርያት ሥራ መጽሐፍ ደራሲ እንደሆነ ነው ፡፡ ሉቃስ በብሉይ ኪዳን ውስጥ ጠልቆ የተማረ ሰው ነበር ፡፡ የፍልስጤምን እና የሜዲትራንያንን አከባቢ ጂኦግራፊ በሚገባ ያውቃል ፡፡

የቤተ ክርስቲያን ታሪክም ይህንኑ እውነት ይመሰክራል ። ሉቃስ የወንጌሉን የመስፋፋት ታሪክ ከጴጥሮስና ከጳውሎስ ሰምቶ የጻፈ ብቻ ሳይሆን እርሱም በታሪኩ ውስጥ የተካፈለ ነበር ። በሐዋርያት ሥራ አንዳንድ ክፍሎች ላይ «እኛ»፥ «ሁላችንም» የሚሉ ቃላቶችን ይጠቀማል ። ይህም ሉቃስ ከጳውሎስ ጋር አብሮ ተጓዥ መሆኑን ያሳየናል። ሐዋ 16፥10-17 ፤ 20፥ 5-6 ፤ 21፥18 ፤ 27፥ 1 እና 28፥16 ይመልከቱ። ክፈት / አስተያየት ይስጡ